TƏHLİL

İT sektora yaxın olan bir amerikan şirkəti ”EPAM”ın bütün dünyaya səpələnən ofislərində bəlkə də yüz minlərlə mütəxəssis çalışır. Əsasən qlobal şirkətlərin, xüsusilə də Google-nin sifarişlərin yerinə yetirirlər.

Xeberler.az məlumat verir ki, “EPAM” 90-cı illərdə Sovetlər dağılanda belarusların ABŞ-da yaratdığı şirkətdir. Son illərdə bu şirkətin Rusiyada, Ukraynada, Belarusda və Özbəkistanda olan ofislərində təxminən 50 min İT mütəxəssis çalışırdı.

Bu barədə Azərbaycan İnternet Forumunun Prezidenti, ekspert Osman Gündüz öz facebook səhifəsində paylaşıb.

“Xatırlayıram ki, ötən ili Belarusda baş verən etiraz mitinqləri zamanı Lukaşenko “EPAM”ın rəhbərini etirazçları maliyyələşdriməkdə təqsirləndirmişdi. Şirkətin Belarus ofisində 10 mindən çox əməkdaş çalışırdı.

Bu nəhəng amerikan şirkəti Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayan kimi Rusiyada fəaliyyətini dayandırıb.

Maraqlıdır ki, “EPAM”ın minlərlə İT mütəxəssisi görəsən hara gedib ?

Veilən məlumatlara görə “EPAM” şirkəti daha münbit şərait olan ölkələrə üz tutduqlarını bildiriblər.

Bu sırada isə əsasən Gürcüstan, Özbəkistan (“EPAM”ın burada 2019-cu ildən ofisi vardı), Ermənistan və s. ölkələri əsas yer tutur .

Maraqlıdır ki, “EPAM” təkcə Özbəkistan ofisinə 1000 nəfərədək mütəxəssisi köçürə bilib. Mütəxəssilərin və onların ailələrinin miqrasiya xərclərini şirkət özü qarşılayıb.

Özbəkistan prezidenti Şavkat Mirziyoyev bu yaxınlardakı çıxışında Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan sonra bu ölkəyə 3000-dən çox İT mütəxəssisin köç etdiyini açıqlayıb. Xatırladıram ki, son bir neçə ildə bu ölkədə İT və startap ekosistem üçün xeyli münbit şərait yaradılıb.

Yeri gəlmişkən, Rusiya-Ukrayna müharibəsi başlayandan sonra Gürcüstan və Ermənistana da ümumilikdə 20 mindən çox İT mütəxəssislərin gəldiyi haqqında məlumatlar verilib.

Ermənistan İT rəsmilərinin çıxışlarından görmək olar ki, bu ölkəyə bütöv İT şirkətlər miqrasiya edir.

Bəs “EPAM”dan , Rusiya, Ukrayna və Belarusdan köç edən digər şirkətlərdən Azərbaycana gələnlər olubmu ?

Bildiyim qədər, kollektiv formada, hökumətin dəvəti ilə ölkəmizə hər hansı İT köç baş verməyib.

Öz təşəbbüsləri ilə, hətta ailəlikcə köçənlərin olduğu bildirilir

.Hansı ki onlar ölkəmizdə əsasən frelance olaraq, distant formada işləyirlər.

Hökumətin bu istiqamətdə müəyyən düşüncələri, müzakirələri olsa da və İqtisadiyyat Nazirliyinin təşəbbüsü ilə “Relokasiya Azərbaycan” adlı bir internet resurs hazırlansa da, xarici İT mütəxəssislərin ölkəmizə kütləvi köçü, relokasiyası baş verməyib.

Bəzi dövlət qurumları isə hətta EPAM-ın burada ofisinin açılması təşəbbüsü ilə çıxış ediblər.

Bildiyim qədər “EPAM” Azərbaycanda daha münbit şəraitin yaradılması şərtlərini irəli sürüb.

Bununla bağlı hökumətdə , elə İT aləmində də fikir ayrılıqlarının olduğu bildirilir.

Ümumiyyətlə isə, hələlik bizim hökumət xaricdən gələn İT qurumlar və mütəxəssislər üçün hansı şəraitin, güşətlərin yaradılacağı ilə bağlı bir rəcmi açıqlama verməyiblər.

Bir daha qərar qəbul edənlərimzin diqqətinə çatdırmaq istərdim ki, qonşularımız İT sektorun inkişafına ciddi yatırımlar edirlər.

Xaricdən gələn peşəkar İT şirkətlər üçün münbit şərait yaradırlar.

Bu isə o deməkdir ki, onsuz da İT sahəsində regionda güclü olan rəqabətdavamlılıqları daha da güclənəcək. Onlar İT eksportlarını yaxın 2-3 ilə xeyli artıracaqlar.

Azərbaycanda İT eksport ( təxminən 50 milyon) sahəsində vəziyyət olduqca pisdir, İT şirkətlərimizin rəqabətədavamlılığı zəifdir.

Xatıralyıram ki, “ASAN” yanında fəaliyyət göstərən aparıcı İT şirkətlərimizin “AZİNNEX” konsorsiumu bu istiqamətdə hansısa addımlar atırdı, lakin hələlik ortada hansısa bir irəliləyiş müşahidə olunmur. Bildiyim qədər onların indiyədək hər hansı təşəbbüsü reallaşmayıb.

Bir daha xatırlatmaq istərdim ki, İT eksport Gürcüstanda təxminən 300 milyon, Ermənistanda 0.5 milyard, Ukraynada 7 milyard dollar civarındadır.

Son zamanlar baş verən relokasiya prosesləri isə onu deməyə əsas verir ki, yaxın zamanlarda adı çəkilən ölkələrdə İT sektorda çox ciddi irəliləyişlər ola bilər.

Biz isə, təəssüf ki, çox gecikirik.”