TƏHLİL

"Ölkədə son zamanlar dövlət idarəetməsində, məhkəmə sahəsində , mediada və bir çox digər sahələrdə islahatlar aparılır. İslahatlar aparılan sektorlarda addım-addım müsbət dəyişikliklərin şahidi oluruq.

Bu islahatlara dəstək verməli olan əsas sahələrdən birisində, vətəndaş cəmiyyəti sahəsində isə uzun müddət davam edən durğunluq indiyədək də qalmaqdadır.

Prezident Administarsiyasının ictimai-siyasi məsələlər üzrə bölməsində aparılan dəyişikliklərdən sonra gözlənilirdi ki, vətəndaş cəmiyyətində canlanma olacaq. Lakin hələlik bu müşahidə olunmur.

QHT sahəsi üzrə qanunvericiliyin yenilənməsi, ən azı “2014-cü il dekabr” vəziyyətinin bərpa olunması ilə bağlı QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının rəhbəri Azay Quliyev tərəfindən ciddi səylərin göstərilməsi müşahidə olunmur.

Sanki hər şey qaydasındadır və sanki bizim güclü vətəndaş cəmiyyətimiz var. Düşünürəm ki, 2014-cü ilin sonunda QHT sektoru ilə bağlı qanunvericilikdə aparılan anormal “islahatlar” iflasa uğramış oldu və bunun nə hökumət, nə də vətəndaş cəmiyyəti üçün heç bir müsbət nəticəsi olmadı.

Əksinə VC bütün olan –qalan resurslarından da məhrum edildi və zəifləmiş bir sektroa çevrildi. Xarici donorların VC-nin inkişafı üçün Azərbaycana ayırmalı olduğu resurslar isə Gürcüstan və Ermənistana yönləndirildi və nəticədə onların uyğun strukturları güclənmiş oldu.

Uzun müddətdir ki QHT-lərə Dövlət Dəsətyi Şurası QHT-lərin maliyyələşməsi mexanizmini dəyişə bilmədi, qrantlar sanki “quş qoymaq” xatirinə verildi. Əvvəllər Azərbaycan VC-nin inkişafı üçün ildə təxminən 100 milyon manat qrantlar ayrılırdısa 2014-dən sonra Dövlət Dəstəyi Şurasının xətti ilə bu rəqəm 5-10 milyona endirildi.
Şura dəfələrlə ekspertlər tərəfindən səsləndiriliən təklifə, QHT təşəbbüslərinəin dəstəklənməsinə proqram yanaşmasını tətbiq etmədi və ya etmək istəmədi. Sadəcə, ictimai əhəmiyyət kəsb etməyən tədbirlərə, sadəcə öz daxili fəaliyyəti üçün gərəkli olan SƏLİS-ə resurslar xərcləməklə işləri bitmiş hesab etdi.

QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının apardığı qüsurlu siyasətin nəticəsi yekunda ondan ibarət oldu ki, biz zəifləmiş vətəndaş cəmiyyəti və güclənmiş hökumət sektrou əldə etmiş olduq.

Dövlət baçşısı səviyyəsindı son zamanlar tez-tez səsləndirilən müxtəlif problemlərin kökünü həm də burada axtarmaq, fikrimcə doğru olardı.

VC-nin zəifləməsi ilə, Prezidentin dəfələrlə səsləmiş olduğu ictimai nəzarəti, ictimai nəzarət mexanizmlərini işə salmaq ciddi problemə çevrildi.

Şura ötən 10 il ərzində sektorda məhdud resurslarla müəyyən işlər görsə də açıq-aşkar hiss olunur ki dövlət başçısının ictimai nəzarəti gücləndirməklə bağlı son çağırışlarna uyğun olan mexanizmlər təqdim edə bilməyib.

Şura islahatlar elan olunandan sonra VC-nin effektiv fəaliyyəti üçün zəruri ola biləcək "Yol xəritəsi" ni ortaya çıxara bilməyib.

Proqram xarakterli, sosial şifariş xarakterli uzunmüddətli layihələrin dəstəklənməsi işini, ictimai nəzarəti gücləndirmək üçün zəruri olan resurslara əlçatımlığı təəssüf ki, QHT Şurası hələ də reallaşdıra bilməyib.

Resurslardan, informasiyalardan, güclü kadrlardan, güclü əlaqələrdən, monitorinqlərdən-araşdırmalardan məhrum olan vətəndaş cəmiyyəti institutlarının əksəri öz VÖEN-lərini bğlamaq məcburiyyətində qaldılar.

Uzun illər QHT sektorunda xeyli sayda ekspertlər, mütəxəssislər formalaşmışdı, hansı ki, indi onlar zəifləmiş, öz potensialını reallaşdıra bilməyən vəziyyətdədirlər. Onların gücündən istiafdə etməklə ölkədə aparılan islahatlara daha ciddi dəstək vermək olardı.

Yeri gəlmişkən, Prezident Administrasiyasında vətəndaş cəmiyyəti ilə işləyən əvvəlki şöbə ləğv olunub, əvəzinə başqa adla yenisi yaranıb. Lakin bu şöbəyə indiyədək rəhbərin təyin olunmaması da doğru bir hal deyil.

Müşahidə edəndə görmək olur ki, VC-nin inkiaşfında, ictimai təşəbbüslərin dəsətəklənməsində nəinki QHT-lərə Dövlət Döstəyi Şurası, əksinə digər qurumların, məsələn Açıq Hökumət Tərəfdaşlığı Platformasının, lap elə Korrupsuyaya qarşı Mübarizə Komissiyasının rolu daha böyükdür.

Düşünürəm ki, ölkədə vətəndaş cəmiyyətinin inkiafı üçün ciddi islahatlar aparılmalıdır.

QHT-lərə Dövlət Döstəyi Şurası ləğv edilərək yeni bir format təqdim edilməlidir. Qrantların verilməsi funksiyası ASAN Xidmətə verilməlidir.

Düşünürəm ki, vətəndaş cəmiyyətinin gücləndirilməsi ilə, ictimai institutların rolunun artırılması ilə ölkədə aparılan islahatlara çox güclü dəstək vermək olardı".

Azərbaycan İnternet Formunun Prezidenti Osman Gündüz