AZNET

Yaxın günlərdə, Microsoft Korporasiyasının Azərbaycan nümayəndəliyi tərəfindən veb-saytlarının azərbaycan versiyasının hazırlanması barədə xəbərini aldıq. Çoxdan bəri gözlənilən www.microsoft.az ünvanına daxil olub, Microsoft Azərbaycan-ın bizə nələri bəxş etdiyini maraq etdim.

Saytı ilk açanda sevindim. Bütün menyular, hətta Silverlight texnologiyası ilə hazırlanmış reklamlar belə azərbaycan dilinə tərcümə olunmuşdur. Ancaq bu məqaləni yazmaq üçün Microsoft şirkətinin qaydalara uyğun, rəsmi və dəqiq azərbaycanca adını öyrənmək üçün saytın aşağısındakı “Əlaqə”, “İstifadə Qaydaları”, “Əmtəə Nişanları”, “Məxfilik” keçidlərinə, eləcə də baş menyuda yer alan “Microsoft Haqda” bölməsinin azərbaycan dilinə tərcümə olunmadığı ortaya çıxdı. Bu məni başqa səhifələrə daha diqqətlə baxmağa məcbur etdi, saytı incələyib ümumi məzmunun 90%-dan çox hissəsi ümumiyyətlə azərbaycanca versiyasının olmadığının müşahidə etdim.

Tərcümə olunanlar da ki... İstər menyu başlıqların, istərsə bölmə başlıqların yazılışında səhv var. “Korporativ Vətəndaşlıq” yada “Ən çox Yüklənənlər” kimi başlıqlar dil qaydalarına uyğun deyil. Çünki ingilis ya da türk dilindən fərqli olaraq azərbaycan dilin qaydalarına görə bir neçə sözdən ibarət başlıqlarda ancaq ilk söz böyük hərflə yazılmalıdır.

Yazılışın qrammatika qaydalarına çox girmədən keçmək istədim. Bu səfər də başqa bir problemlə üzləşdim. Qeyri-professional səviyyədə tərcümə olunan interfeyslərə oxşar, dilin strukturunu tamamilə pozan cümlə və söz birləşmələri gözdən qaçmadı. “Göstər Yükləmələr”, “Hamısını Windows”, “5 tapılmış nəticələr”, “nəticələr 1-5 göstərilən” v.s. kimi dil düşürmələri şəxsən mənə çox pis təsir bağışlayıb. Dilimizə qarşı bu qədər məsuliyyətsizliyi Microsoft-dan gözləməzdim. Yəqin ki, dünyanın ən məşhur şirkətlərindən biri bu cür şeylərə daha çox diqqət göstərməlidir deyə fikirləşib saytdan uzaqlaşmaq istədim.

Saytın yuxarısında yenicə məlumat verdiyimiz bing axtarışının formasını gördüm və “Azərbaycan” sözünü yazaraq veb aləmində axtarış verdim. Kifayət qədər original interfeysə sahib olan bing-in nəticələrinə baxıb əvvəlcə elə qərara gəldim ki, axtarış əsas olaraq veb-səhifələrinin başlıq (title)-larına görə gedir, bir az daha incələdikdən sonra daha mürəkkəb sıralama (ranking) sisteminin tətbiq olunduğuna qərar verdim, ancaq müəyyən bir məntiq görə bilmədim. Bu Microsoft tərəfindən təqdim olunan ilk axtarış sistemi deyildir, daha əvvəl da məlumat axtarışı bazarına çıxmaq cəhdləri varıydı, nə dərəcədə uğurlu olduğunu ancaq istifadəçilərin etimadı göstərəcəkdir.

Bing-in digər bölmələrinə də baxdım. Xüsusi marağımı xəritələr (maps) cəlb etdi. Çox sürətli işləməsi və gözəl interfeysi ilə bu bölmə məndən “5” qiymətini aldı. Hətta çox sürətlə işləyən və Microsoft Virtual Earth adlı yeni texnologiyanın istifadəsi ilə bu sahədə yeni üfüqlər göstərən xəritələrin 3D vəziyyətində şəhərlərin çox realistik maketinin yaradılması təqdirə layiqdir. Dünyanın hələ ki NyuYork, Tokio v.s. kimi qabaqcıl şəhərlərin 3D planlarında İnternet sürətinə qarğış etmədən rahatlıqla gəzişmək, NyuYork-a dənizdən baxmaq, Azadlıq heykəlini ziyarət etmək, Niaqara şəlaləsi ətrafında gəzişmək mənə ləzzət verdi. Həsəd apardım, bizim milli gözəlliklərimizi dünyaya tanıtmaq üçün neçə vaxtın keçməsi gərəkdir?

Nə isə… Həmin xəritədə Bakı-ya baxmaq istədim. Gördüm ki, Bakı üçün köhnə, çox bəsit və dəqiq olmayan bir xəritə istifadə olunub. Buna da min şükür dedim, bütöv Azərbaycana göz atdım. Vaxsey! Bu da nə!? Microsoft-dan çox böyük bir ayıb! Xəritəmizdə Dağlıq Qarabağ bölgəsi ölkə sərhədləri ilə əhatə olunaraq, Müzakirəli ərazi (Naghorno-Karabakh – disputed) olaraq göstərilmişdir!!!

Eyni vəziyyətə nə Gürcüstanın, nə Rusiyanın bənzər bölgələrində rast gəlinmir. Hər gözəlin bir ayıbı var. Başda texniki parametrlərinə görə əla qiymətləndirdiyim sistemin qiymətini buraxdığı bu dərəcədə kobud siyasi səhvdən sonra gözümdən düşdü. Microsoft-a ayıb olsun deyirəm. Azərbaycanda nümayəndəlik açan şirkətin ölkəmizin torpaq bütövlüyümüzə, dilimizə bu qədər hörmətsizlik göstərməyə haqqı varmı?