TƏHLİL

Qlobal xəritələrdə işğaldan azad olan rayonların adlarını necə yeniləmək lazımdır ?

"Hazırda Google Maps-da bu ərazilərin adları iki dildə, Azərbaycan və erməni dilində verilib.

Əlbəttə, beynəlxalq hüquqa görə Google tərəfindən belə bir addımın atılması doğru olmasa da, indiki halda bu, ümumiyyətlə yolverilməzdir".

Xeberler.az bildirir ki, bu sözləri Azərbaycan İnternet Formunun Prezidenti, ekspert Osman Gündüz deyib:

"İndiki halda, işğaldan azad edilən ərazilərimzin adları xəritədə yalnız bir diıdə - Azərbaycan dilində və son dəyişikliklər nəzərə alınmaqla verilməlidir. Gərək tezliklə bu məsələlər öz həllini tapsın.

Güman ki, bununla bağlı nəinki Google şirkətinə, həmçinin qlobal dünyada xəritə xidmətləri göstərən bütün şirkətlərə yeni rəqəmsal xəritələrimiz təqdim edilməlidir. Onların istinad edə biləcəyi, onlar üçün əlçatan ola biləcək, yeni adların qeyd olunduğu, rəsmi və açıq xəritə bazaları yaratmlaıyıq. Hələlik belə rəsmi rəqəmsal xəritələr əlçatan deyil".

Səlahiyyətlər kimdədir, kim bununla məşğul olmalıdır ?

Ekspertin sözlərinə görə, xəritə ilə bağlı səlahiyyətlər Dövlət Torpaq Komitəsi ləğv ediləndən sonra Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti və s. bir sıra digər qurumlara verilib:

"Xəritələrin hazırlanması və coğrafi adların burada yerləşdirilməsi isə birbaşa ETSN səlahiyyətindədir. Yeni coğrafi adlar Milli Məclisdə təsdiqlənəndən sonra Dövlət Statistika Komitəsində Reyestrə salınır və oradan da ETSN-ə ötürülür.

ETSN-nin Geodeziya və Kartoqrafiya üzrə şirkəti isə xəritələşməni təşkil etməli, rəqəmsal xəritələr hazırlamalı və adları da öz coğrafi yerlərinə uyğunlaşdırmalıdır.
Qanunvericiliyə görə coğrafi adların transliterasiya problemini AMEA-nın müvafiq qurumu həll etməlidir".

Hazırda vəziyyət necədir, hansı işlər görülür ?

Osman Gündüz bildirib ki, hələlik onlayn mühitdə qlobal dünyada xəritə xidməti göstərən şirkətlərə ( Google, Yandex, Apple və s.) təqdim etməyimiz üçün rəqəmsal xəritə yoxdur.

"Bildiyim qədər belə bir xəritənin ilkin versiyaları ETSN-nin müvafiq qurumunda, lokal serverlərində var. Amma artıq çox ciddi ehtiyac var ki, bunlar lokal və global istifadəçilər, xüsusən xəritə şirkətləri üçün əlçatan olsun.

Hazırda ETSN –nin bu məsələ ilə ciddi məşğul olduğu bildirlir. Azərbaycanla əlaqəli, yeni adların da əks olunduğu rəqəmsal xəritənin hazırlanması işləri əsasən başa çatdırılıb.

Yalnız bəzi coğrafi adların transliterasiyası ilə bağlı problemlərin qaldığı bildirlir.
Transliterasiya ilə bağlı məsələ isə AMEA-nın müvafiq qurumu tərəfindən hazırlanıb ETSN-ə təqdim edilməlidir.

Rəqəmsal xəritələrin NRYTN Data Mərkəzində, açıq məlumat bazalarında yerləşdirilməsi nəzərdə tutulub. Bütün yeni coğrafi adlar burda öz əksini tapıb.

Düşünürəm ki, ETSN, xüsusilə də onun xəritələrlə bağlı səlahiyyətli qurumu olan Geodeziya və Kartoqrafiya şirkəti, həmçinin AMEA və NRYTN bu prosesləri sürətləndirməlidir. Qlobal xəritə şirkətlərinə rəsmi müraciətlər edilməlidir.

Fikrimcə Geodeziya və Kartoqrafiya dövlət şirkətində qlobal xəritə şirkətləri ilə işləyəcək ayrıca bölmənin də yaradılması faydalı olardı.

Xatırladıram ki , ötən gün Prezident işğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə müvəqqəti xüsusi idarəetmənin təşkili haqqında Fərman imzalayıb. Fərmanda yuxarıda adı çəkilən dövlət qurumları üçün də işğaldan azad olunan ərazilərdə görüləcək işlərlə bağlı vəzifələr müəyyən olunub".