AZNET

Online bilet satışında hələ də xeyli problemlər qalır

"İnternet üzərindən alış-veriş”, "Dünyanın hər yerinə online bilet satışı”, "Otellərin online bron edilməsi” və s. xidmətlər artıq günümüzün reallığıdır. Bizim ölkəmizdə insanlar online xidmətlərə hələm-hələm güvənməsələr belə yararlanmaqdan da çəkinmirlər. 

Ancaq ötən həftənin cümə axşamı Beynəlxalq Avtovağzalın rəsmi saytından Lənkərana online rejimlə bilet "alan”dan sonra insanların ehtiyatlanmasına haqq qazandırmaya bilmədim. 

Kassir hardadır və ya avtobus nə vaxt gələcək?

Belə ki, Lənkərana yola düşən avtobuslara bilet axtararkən gözüm təsadüfən Beynəlxalq Avtovağzalın saytında qırmızı xətlə təklif olunan "Online xidmət”ə sataşdı. Analoji xidmətlə bağlı xarici ölkələrdəki təcrübəmə inanıb işimi yüngülləşdirmək üçün bu xidmətdən istifadə etmək istədim. Plastik kartla qohumum üçün gediş haqqını ödəniş edib cümə günü üçün "Magna Trans” MMC şirkətinə məxsus avtobusa yer sifariş etdim. Elektron bileti tamlıqla əlimə ala bilməsəm də, ödənişi təsdiqləyən sənədin printer variantını əldə etdim. Avtobus 11.30-da yola düşməli olduğundan bir saat əvvəl avtovağzala çatıb internet sifarişlərini yerinə yetirən 4-cü kassadan bileti əldə etmək istəyərkən kassiri yerində görməyib xeyli təəccübləndim. 

Yanaşı kassadakı xanım "görünür, harasa çıxıb, indi gələr» desə də, vaxtın uzandığını görüb «keçin kassanın arxa tərəfinə, informasiya şöbəsinə məlumat verin, qoy xəbərdar eləsinlər”- deyə yardım etmək istədi. Vəziyyəti bilincə avtovağzal işçilərindən biri də mənə qoşuldu və birlikdə kassiri soraqlamalı olduq. "Gördüm» deyən olmadı... Təxminən 10 dəqiqədən sonra «16-cı kassaya yaxınlaşın, orda 4-cü kassanın əvəzinə sizə kömək edəcəklər» deyə avtovağzal işçisi söyləndi. Nəhayət, 16-cı kassaya ödəniş qəbzini və şəxsiyyət vəsiqəsini təqdim edib «elektron bilet»i tamlıqla əldə edə bildim.

Saat 11.30 olduğundan əşyaları tələsik götürüb avtobusların dayandığı platformaya gəldikdə daha "maraqlı” mənzərə ilə burda qarşılaşdıq. Yuxarıdakı elektron tabloda «Lənkəran 11.30» yazılsa da hazırda yola çıxmağa hazırlaşan avtobusların Astara və Lənkərana saat 11.00-da getməli olduğunu öyrəndim. Bizim gözlədiyimiz - saat 11.30-da çıxmalı olan avtobusdan isə səs-soraq olmadı. Ətrafdan maraqlandıqda "1 saata gəlib çıxar” dedilər. Astara avtobusunun sürücüsünün «biz eyni şirkəti təmsil edirik. Bu da Lənkərandan keçir. O olmasın, bu, olsun. Bileti ver bizə, sərnişin keçib otursun» deməsi ilə bileti əlimdən qapması bir oldu. Əslində, gözləməyin də mənası yox idi. Əks halda biletim gecikmiş sayılacaqdı, Bir halda ki, 11.30-da sərnişin aparacaq avtobusdan da iz görünmürdü... 

Hələ ki, xidmət bu formadadır 

Sərnişindaşımada xidmət səviyyəsinin aşağı olması və online bilet satışının offline-də işləməsi ilə maraqlanmaq üçün Beynəlxalq avtovağzalın iqtisadiyyat və kadrlar şöbəsinin rəisi Mətləb Abidi ilə əlaqə saxlarkən az qala özümü günahkar hiss etdim: "Ola bilsin ki, kassir müvəqqəti olaraq harasa çıxıb və bileti digər kassaya verib ki, siz yaxınlaşanda vaxt itirməyəsiniz. Sizi orada düzgün istiqamətləndirmədiklərindən vaxt itirmisiniz. Gərək növbə rəisinə yaxınlaşardınız və o, sizə hər cür kömək edərdi»- deyə yanlışlığa görə üzr istədi. Avtovağzal rəsmisinin sözlərinə görə, online xidmət fəaliyyətə başlayandan sistemdə heç bir narazılıq olmayıb: «Ay ərzində 200-300 online bilet satılır. İnanın ki, hələ bizə hər hansı bir gecikmə və ya biletdə problemlə bağlı zəng daxil olmayıb. Kassirləri işə götürəndə onlara dediyim ilk söz: «Sən evdə deyilsən, sənin leksikonunda bu sözlər olmalıdır – xoş gəlmisiniz, hara gedirsiniz, buyurun, yaxşı yol. Kassirlər sərnişinlərlə necə davranmalı olduqlarını bilməlidirlər. Onların işi nəzakətlə cavab vermək və yol göstərməkdir». M.Abidi gələcəkdə elektron bilet xidməti sisteminin təkmilləşəcəyini də istisna etmədi. 

Doğrudanmı, sərnişinlər həmişə bileti online əldə etmək üçün oxşar problemlərlə üzləşirlər? Avtovağzalla bərabər online bilet satışından müəyyən narazılıqların eşidildiyi "Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin mətbuat katibi Nadir Əzməmmədov "Kaspi”yə açıqlamasında bildirdi ki, dəmir yolunda online bilet əldə etmək üçün plastik kartla ödəniş etdikdən sonra qatarın getməsinə 30 dəqiqə qalmış vağzalda kassalardan bileti almaq mümkündür: «Bu, dünyanın hər yerində belədir». Bununla belə, N.Əzməmmədov hələ bu xidmətin bizdə tam təkmilləşmədiyini etiraf etdi: "Ola bilsin ki, bu xidmət gələcəkdə bizdə də təkmil formada olsun. Hələ ki, xidmət bu formadadır». 

"Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin Sərnişindaşımalar Departamentinin rəisi Eliyar Muradov isə bizimlə söhbətində qeyd etdi ki, elektron bilet beynəlxalq qatarlara online verilmir: «Rusiyada beynəlxalq qatara bilet verilmir. Bunun üçün bilet sifariş verirsiniz və kassadan gedib blankı götürməlisiniz. İstər Rusiya, istər Ukrayna, istərsə də digər ölkələrlə olsun, bizim albomumuz və tanıdığımız blank var. Məsələn, Bakı-Xarkov qatarı Ukrayna ərazisindən keçəndə həmin ərazidə qatar yoxlanılan zaman biz o blankı nəzarətçiyə təqdim etməliyik. Əgər sərnişin o blankı təqdim etmirsə, biletsiz sərnişin sayılır”. Daxili daşınmaya gəlincə, sərnişin yenə də kassadan blankı əldə etməlidir: «Bizim verdiyimiz minik biletidir. Gələcəkdə qatarlarda sistem quraşdırılacaq. Siz orda translyasiya kodunu verən kimi bazada belə bir sərnişinin olduğu qeyd olunacaq. Və yaxud şəxsiyyət vəsiqənizi kassaya verməklə o, sizin adınıza bilet olduğunu təyin edəcək». E.Muradov gələcəkdə daxili daşınmalarda elektron biletin birbaşa internetlə əldə olunmasının mümkünlüyünü qeyd edib: "Gələcəkdə siz bileti vağzaldan deyil, kodunuzu yığmaqla yollarda qurulan aparatdan minik biletini əldə edəcəksiniz. Və yaxud vaqon bələdçisinə müəyyən bir aparatura veriləcək. Siz əlinizdəki sənədi təqdim edən zaman o, avtomatik bazaya daxil olur və belə bir sərnişinin olduğunu müəyyən edir. Həmçinin gələcəkdə internetdən də bilet almaq mümkün olacaq. həmin bileti təqdim edəcəksiniz və ştrix-kodlar yoxlanılandan sonra buraxılacaqsınız”. 

Alayarımçıq xidmət

Milli İnternet Forumun prezidenti Osman Gündüz isə online biletin birbaşa internetlə əldə edilə bilməməsini xidmətin vətəndaşa alayarımçıq təqdim edilən forması kimi dəyərləndirdi: "Bu, tam formada elektron xidmət hesab olunmur. Yəni vətəndaş bu sistemdə xidməti tam formada əldə edə bilmir. Buna görə vətəndaş məcburdur ki, həmin ünvana öncədən getsin və xidmətin davamını orada əldə etsin. Düşünürəm ki, bu, normal xidmət deyil. Bunun adı bilet yox, yer sifariş etməkdir. Sadəcə, xidmətin adını səhv qoyublar. Bu, çaşdırıcı bir xidmətdir. Əgər vətəndaş bileti birbaşa internetlə yox, gedib avtovağzaldan və ya dəmir yolu vağzalından əldə edirsə, bu, online bilet satışı deyil. Sadəcə, bu sahəyə səlahiyyətlilər deməlidirlər ki, yer sifarişini elektron formaya keçiriblər, ancaq bileti əldə etmək üçün idarəyə gəlmək lazımdır”. AİF rəhbəri eyni problemin dəmir yolu vağzalında da olduğunu da bildirib: «Orada da bileti sifariş edir, 30 dəqiqə əvvəl gedərək növbədə durub bilet əldə edirsiniz. Yəni bilet yox, yer sifarişi elektron formada həyata keçirilir. Təəssüf ki, ölkənin, innovativ texnologiyaların inkişafının bu vaxtında biletləri insanlara tam elektron formada təqdim edə bilmirlər!” Bütün dünyada belə bir praktikanın mövcud olduğunu bildirən AİF prezidenti hesab edir ki, həmçinin ölkədəki qatar və avtobuslarda da müvafiq sistem qurmalıdırlar. Belə ki, vətəndaş özünün nömrələnmiş bileti ilə yaxınlaşanda onlar bunu identifikasiya etməlidirlər. "Bizdə bu sistemi ya qurmaq istəmirlər, ya da qura bilmirlər. Bu sistemin olması isə biletlərin tam elektron formada əldə edilməsi üçün şərait yarada bilərdi. Bizdə bu sahədə bilet satışı ilə bağlı informasiya sistemini yetərincə təkmil qura bilməyiblər”. O.Gündüzün fikrincə, bu sahədə elektron xidmət sistemini təkmil qurmaq o qədər də çətin deyil. Belə ki, xidməti həyata keçirən onlarla şirkət fəaliyyət göstərir. "Onlar müvafiq qurumlarla – Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi və ya ASAN xidmətlə əlaqə saxlamalıdırlar. Eyni zamanda, əgər xidmətin həyata keçirilməsindən ötrü maliyyə problemləri varsa təkliflərlə ASAN xidmətə müraciət etməlidirlər. Bunun üçün ASAN xidmətə səlahiyyət verilib. Belə ki, ASAN xidmət rəy verib Maliyyə Nazirliyinə təqdim edir və problem həll olunur”. 

Qeyd edək ki, sərnişindaşımada online xidmət şəhərlərarası və beynəlxalq sərnişindaşıma sahəsində əhaliyə göstərilən xidmət səviyyəsini yaxşılaşdırmaq məqsədi daşıyır. Əlbəttə, söhbət yaxşı xidmətdən gedir. Amma əlində ödəniş çeki bilet kassalarının qarşısında kassiri axtarmaqdan və ya gözlədiyin avtobusun qrafikə uyğun hərəkət etməsindən yox... (Kaspi.Az)