TƏHLİL

2015-ci ildə dünyada mobil data trafiki 74 faiz böyüyərək aylıq ortalama 3.7 exabyte oldu.

4G mobil bağlantıların ümumi həcmi 14 faiz olsa da, mobil data trafikinin 47 faizi  məhz 4G mobil bağlantılarından gəldi. 3G mobil bağlantıların isə ümumi həcmi 34 faiz olsa da, mobil data trafikinin 43 faizi 3G mobil bağlantılardan gəldi.

Qısaca, bir 4G-yə bağlı cihazın istifadə etdiyi trafik, 2G/3G bağlantısı olan bir cihazdan ortalamada 6 dəfə çox oldu.

Dünyanın ən qabaqcıl operatorları artıq öz ənənəvi stansiyalarını 4G(LTE və LTE Adv.) stansiyaları ilə əvəz etməyə başladı. Azərbaycanda hər 3 operator (Nar, Azercell, Bakcell) 4G infrastruktur işlərinə davam edərək 4G data paketlerənin reklamlarına başladı.

Amma operatorlarımızın unutduqları 2 nüans var idi: Qiymət və Əlavə Dəyərli Xidmətlər (ƏDX)

Azərbaycan alıcısı üçün 1GB-a ortalama 4 AZN ödəmək çox yüksəkdir. Avropa ölkələrində ortalama nominal əmək haqqı 1.375 AZN olsa da, Azərbaycanda 449.5 AZN-dir.

Məhz buna görə, Azərbaycanda data istifadəçilərin bir çoxları mobil data yerinə hər yerdə pusluz Wi-Fi axtarırlar. Wi-Fi-in bu qədər sürətlə əhatə dairəsini genişləndirməsi və sosial ehtiyac olaraq görülüb dövlət tərəfindən ictimai yerlərdə yayılması operatorların mobil data trafik gəlirlərinə böyük zərbələr endirəcək.

Belə ki, dünyada mobil telefonlardan istifadə olunan trafikin 51 faizi Wi-Fi (Fiber, ADSL və s.) və 49 faizi  2G/3G/4G üzərindən ötürülür.

Operatorlar gəlirlərini necə artırmalıdır?

Ənənəvi səsli danışıq trafikinin gəlirlərinin hər il azalaraq yerini messenengerlərə verməsi operatorların Biznes İnkişafı Departamentlərinin qara günlərini çoxdan gətirib. Yalnız WhatsApp-ın mobil operatorlara 26.3 milyard dollar zərar verdiyi hesablanmışdı. Ərəbistanda olduğu kimi , heç bir  ölkə WhatsApp-ı, Viber-i bağlama yolunu seçməyəcək. İnternetin azad olduğu və Avropa ölkəsi yolunda sürətli gedən Azərbaycanın da  bunu etməsi mümkün görünmür.

OTT bağlanmasa, batarıq. Nə edək bəs ?

Ənənəvi əlavə dəyərli xidmətlər (ƏDX): qudok yerinə musiqi, anonim chat, bilinməyən nömrələr, mesaj  servis abunəlikləri əvvəlki  gəlir trendini çoxdan itirib. Yeni ƏDX yaratmaq lazımdır. Dünyanın qabaqcıl operatorları M2M, İOT (Əşyaların interneti), Bulud Xidmətləri (Cloud) kimi məhsullarını çoxdan yaradıb müştərilərinə satmağa başlayıblar. 2015-ci ildə İOT 4.11 milyard dollar bazar yaradıb və 2020-yə qədər 13.49 milyard dollara yüksələcək. Bulud Bazarı isə 2015-də 106 milyard dollar gəlir gətirib və bu həcm 2020-ci idə 300 milyard dollar olacaq.

Bulud bazarı:

 Ən çox bazar payına sahib olub sürətli inkişaf edə bilən Bulud Xidmətləri mobil operatorlar üçün proriter ƏDX olmalıdır. Məsələn, qonşu Türkiyədə ən böyük operatorlardan olan Türk Telekom bir çox bulud xidmətini (TT Müzik, Tivibu IPTV, Vitamin, Ailə və s) öz istifadəçilərinə satmağa başladı və ciddi gəlirlər əldə etdilər. Hətta,  Cristiano Ronaldo kimi dünya ulduzunu 4.5G (LTE-Advanced) reklamlarında oynatmağı bacardılar.

Mobil operatorlarda Bulud bazarı:

Bütün mobil operatorların bulud xidmətlərinə maraqı olsa da, bir mobil operator artıq ilk bulud xidmətlərini tanıdan reklam çarxını hazırlayıb. Nar digər rəqiblərindən daha sürətli davranaraq VPS, Office, Exchange kimi məhsullara vurğu edərək reklam edib. Amma təəssüf ki, onların saytlarında qiymətlər barədə heç bir məlumat yoxdur. CityNet-i satın alaraq fiber müştərilərinə yaradacağı ƏDX xidmətləri satmaq istəyən Nar-ın strategiyası düzgün görünür.

Gözləyək görək Bulud bazarında Azercell və Bakcell nə edəcək.

Biznesin inkişafı üzrə mütəxəssis

Nicat Manafov