İKT TƏHSİL

Yeni dərs ilinin əvvlindən universitetlərimizdə distant təhsildən istifadə nəzərdə tutulur. Biz hələ 5 ay əvvəldən mətbuatda və sosial şəbəkələrdə bildirmişdik ki, çox ehtimal yeni dərs ilində də distant təhsildən istifadə etməli olacağıq, ona görə buna indidən (yəni, mart- aprel ayından) hazırlaşmalıyıq. Təəssüf ki, biz 20 ili itirdikdən sonra hələ 5 ay da əlavə itirdik, distant təhsilə hazırlıq işləri görmədik.

Son günlər KİV-lərdə distant təhsilin keyfiyyəti məsələsi gündəmə gəlib, tələbə və valideynlər bu texnologiyanın təhsilin keyfiyyətinə mənfi təsir etməsindən şikayət edir, bu barədə geniş müzakirələr aparılır.

Keyfiyyət nədir? Keyfiyyət hər hansı məhsulun, xidmətin (prosesin) əvvəlcədən müəyyən edilmiş standartlara, etalonlara uyğunluq dərəcəsidir. Məgər bizim Təhsil Nazirliyi distant təhsilin keyfiyyət standartlarını müəyyən edib ki, indi onun keyfiyytindən danışırıq. Əslində bizim heç əyani təhsilimizdə də keyfiyyət yoxdur, indi onlayn təhsilimizdə nə keyfiyyət axtarırıq?

Universitetlərdə təhsilin keyfiyyət meyarları “Keyfiyyətin menecmenti sistemi” adlı mexanim və standartlarla müəyyən edilir. Bu Boloniya Prosesinin ən mühüm tələbidir. Universitetlərimizin əksəriyyətində formal olaraq belə bir şöbə yaradılsa da, onların fəaliyyəti hələ keyfiyyətə təsir edə bilməyib. Çünki Təhsil Nazirliyi Boloniya prosesinə qoşulduğumuz 15 il ərzində bu mexanizmi yarada bilməyb. Hansı universitetimiz “Keyfiyyət üzrə Beynəlxalq Agentliyin” akkrediytasiyasından keçib? Deyilənlərə görə Təhsil Nazirliyinin nəznində son illər “ Təhsildə Keyfiyyət üzrə Agentlik” yaradılıb. Amma hələki onun da fəaliyyəti hiss edilmir.

Distant təhsilin keyfiyyəti iki parametr üzrə müəyyənləşə bilər: 1) Təlimin elektron idarə edilməsi sisteminin keyfiyyəti (LMS-in keyfiyyəti), 2) məzmunun keyfiyyəti (kontentin keyfiyyəti).

1-ci parametr üzrə ölkəmizdə təcrübə yoxdur, bu sahədə hələ 10 il işləməliyik. Amma 2-ci parametr üzrə təcrübəmiz var. Bu təcrübə isə ondan ibarətdir ki, bizdə təhsilin məzmunu və tədris metodik bazası çox bərbad haldadır. Maraqlıdır, ali təhsilin məzmunu və müasir tələblərə cavab verən dərsliklərin, elektron dərsliklərin, tədris metodik komplekslərin, ali təhsil üzrə portalların hazırlanması üzrə Təhsil Nazirliyi və universitetlər nə iş görüb, bu sahəyə nə qədər vəsait sərf ediblər?

Ən yaxşı universitetlərimizdə də biz hələ normal distant təhsil sistemi qura bilməmişik. Niyə? Deyilənlərə görə universitetlərimizin buna maddi imkanı yoxdur, universitetlərimiz pul qazana bilmir. Bəs niyə xarici universitetlər milyard dollarla pul qazandığı halda bizim universitetlərimiz belə kasıbdır? Bu ərəfədə ölkənin aparıcı universitetinin əksi rektorunun yüz milyonlarla dollar dəyərində olan şəxsi biznesi barədə gözqamaşdırıcı sensasion məlumatlar verilir.

Sual olunur: belə kasıb universitetin rektoru necə oldu ki, qeyri-rəsmi milyoner oldu? Çünki, universitetin inkişafına yönlənməli olan milyonlar, bu rektorun şəxsi biznesinin inkişafına yönəlib. Bu proses 10 illər ərazində davam edib. Bəs bunu görən, nəzarət edən qurumlar niyə göz yumub buna? Bax bu səbəbdən bizim hətta aparıcı universitetimizdə də distant təhsil yoxdur, olanlar da çox keyfiyyətsizdir.
Bir tərəfdə dünyanın tanınmış, lider və maddi cəhətdən zəngin universitetlərinin kasıb rektorları, digər tərəfdə isə bizim geridə qalan, deqradasiyaya uğrayan kasıb universitetin zəngin rektoru.

Bir tərəfdə dünyanın zəngin “Sahibkar Universitetləri” və kasıb rektorları, bir tərəfdə bizim kasıb universitetimiz və sahibkar rektorumuz.

Deyəsən biz neft kapitalını insan kapitalına çevirmək haqqında illər ərzində müzakirələr apardığımız müddətdə, bəziləri asanlıqla neft kapitalını rektor kapitalına çevirə biliblər.

İndi bildinizmi niyə bizim distant təhsilin keyfiyyətsizdir?

Dosent İlham Əhmədov