Bəzi xəbərlər:

SORĞU

Bütün sorğular

BLOGLAR

21.04.2012 HTC bundan sonra klaviaturalı model çıxarmayacaq
18.04.2012 Samsung və Apple CEO-ları görüşəcək
17.04.2012 .@Azercell də Zero Facebook xidmətini istifadəyə verdi
17.04.2012 Foursquare 20 Milyon istifadəçiyə çatdı
16.04.2012 Samsung Galaxy S3, 3 Mayda tanıdılacaq
13.04.2012 Yenilənən LiveTV.az və online yayımlar.
12.04.2012 "Google Plus" dizaynını dəyişir
11.04.2012 "Azerfon-Vodafone" bağlandı (?)
11.04.2012 GoMap.az bazasında Gürcüstanın elektron xəritəsi yaradılmışdır
11.04.2012 "Chrome OS" yeniləndi

Yazara məktub göndər

Məqalələrinin sayı:

Nə üçün klaviaturalarda hərflər əlifbaya görə düzülməmişdir?

09.04.2011 [00:14]

Fontu böyüt:

Bəlkə, bunu bilmək sizi də təəccübləndirəcək, ancaq dünyada "Q-klaviatura" olaraq bildiyimiz düymə düzülüşü, əslində, yazı makinasının icad edildiyi ilk gündən bəri dəyişməmişdir. Bu yerdə "Q-klaviatura"nın nə olması barədə qısa məlumat verək. "Q-klaviatura" "qwerty", yəni klaviaturanın hərf düzülüşünün qısa ifadəsidir. Əgər klaviaturaya baxsanız, soldan Q hərfi də daxil olmaqla sağa altı hərf "qwerty" oxunur. Məhz həmin oxunuşun qısa ifadəsi Q ifadə edilir. Niyə düymələrin bu şəkildə düzüldüyü mövzusunda da müxtəlif hekayələr olmasına baxmayaraq, hələlik ən məşhur qəbul edilən hekayə budur: Yazı maşınını ixtira edən Kristofer Latam Şolz 1867-ci ildə cihazın patentini götürərək, ilk işləyən nümunələri ortaya qoyduğunda cihazın dizaynından qaynaqlanan mexaniki bir problemlə qarşılaşır. İcad etdiyi yazı maşınının hərfləri və kağıza basmaqla istifadə etdiyi mexaniki hərf kodları bağlı bir qutunun içində qalır və iki kod birdən kağıza doğru hərəkət etdikdə içəridə sıxışmaya səbəb olur. Şolz bu problemin həlli üçün, istifadəçinin çap sürətini azaltmaq üçün hərflərin yerlərini qarışdırmaqla ən çox istifadə edilən hərfləri əlin ən çətin çata biləcəyi yerlərə yerləşdirməyi uyğun hesab edir və "Q-klaviatura" adını verdiyimiz hərf düzülüşü ortaya çıxır. Daha sonra bu cihazın istehsal haqqını satın alaraq, 1874-cü ildə ardıcıl istehsala keçən "E. Remington və Sons" firması eyni hərf düzülüşünü istifadə etməyə davam edir və cihaz bu hərf düzülüşüylə tanınır.

Təbii bu mövzuda danışılan başqa əfsanəvi hekayələr də mövcuddur. Tarix boyunca "Q-klaviatura"nın daha yaxşı alternativləri ola biləcəyini düşünənlər də olmamış deyil. Məsələn, Vaşinqton Dövlət Universitetindən Prof. Dr. Auqust Dvorak 1932-ci ildə ingiliscədə çox istifadə edilən hərflərin klaviaturanın ən asan tapıla bilən yerinə, yəni orta sırasına toplanan bir klaviatura düzülüşü təklif etmişdir. Dvorakın araşdırmalarına görə, katiblərin barmaqları gündəlik yazı işləri əsnasında "Q-klaviatura"da 16 mil yol getdiyi halda, Dvorak klaviaturasında yalnız 1 mil yol gedəcəkdir. Ancaq makina ustalarının fikrincə, "Q-klaviatura"ya olan mövcud vərdişlər və bazarın "Q-klaviatura" tərəfindən çoxdan zəbt edilmiş olması səbəbiylə Dvorakın klaviaturası yayıla bilməz və itib gedər.

//deyerler.org

Oxunub: 1 dəfə